فرهنگ خراسان در سالی که گذشت

هر ساله فرهنگ و هنر اتفاقات تاریخی و سرنوشت‌ساز گوناگونی را به خود می‌بیند، با این حال سال ۱۳۹۹ در پی همزمانی با روزگار کرونا متفاوت گذشت و تمامی فعالیت‌ها زیر سایه کرونا قرار گرفت. در این سال فرهنگ و هنر خراسان رضوی شاهد اتفافات تلخ و شیرین بسیاری بود. در این گزارش با نگاهی به مهمترین خبرهای فرهنگی و هنری منتشر شده ایسنا در سال ۱۳۹۹ به مرور اتفاقات یکساله فرهنگ و هنر استان پرداخته‌ایم.

درگذشت محمود اکبرزاده 

در ابتداء این سال محمود اکبرزاده -پیشکسوت شعر خراسان- در گذشت. محمدکاظم کاظمی -شاعر- در پی درگذشت این شاعر پیشکسوت گفت: مرحوم اکبرزاده نقش یک مرشد معنوی را برای شاعران انقلابی و مذهبی داشت و تعیین‌کننده محتوای شعرهای آن‌ها بود.

«مولن‌روژ»؛ سینمایی که در حافظه تاریخی مشهد ماندگار نشد 

اردیبهشت ماه ۹۹ سینما «مولن‌روژ» مشهد که حدود سال ۵۸ با تغییر کاربری فرهنگی به تجاری تاکنون به عنوان انبار مورد استفاده قرار می‌گرفت، تخریب‌ شده و به عمر حدود ۵۰ ساله خود پایان داد.

تماشاچی‌ که نبود و تماشاخانه‌هایی که خاموش بودند

خرداد ماه این سال و چهار ماه پس از ورورد رسمی ویروس کرونا به ایران و در روزهایی که بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری تعطیل بودند، ایسنا در گزارشی به بررسی تماشاخانه‌های مشهد پرداخت و نوشت: در روزهایی به سر می‌بریم که همچنان امیدی برای بازگشایی سالن‌های هنری و تماشاخانه‌ها وجود ندارد و تئاتر به عنوان شاخه‌ای از هنرهای نمایشی که به طور زنده با تماشاگران در ارتباط است، با کم توجهی مواجه شده است.

تعطیلی سه نگارخانه در مشهد 

ضربه‌های کرونا همچنان ادامه داشت و در این ماه بود که معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد از تعطیلی سه نگارخانه خصوصی در مشهد به دلیل مشکلات اقتصادی ناشی از بیماری کرونا خبر داد.

افتتاح کتابخانه ویژه کودکان کار در مشهد

در میان این تلخی‌ها، اما خبرهای شیرینی نیز به گوش می‌رسد و در این ماه و همزمان با روز جهانی مبارزه با کار کودکان، کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی با همکاری بهزیستی و شهرداری مشهد اقدام به راه‌اندازی کتابخانه ویژه کودکان کار در مشهد کردند.

زمینه‌های حمایتی برای هنرمندان مهاجر افغانستانی در ایران فراهم نیست 

در میان ضربه‌های ناگوار کرونا، ایسنا سایر موضوعات را از یاد نبرد و در تیر ماه ۹۹ در خبری مشکلات هنرمندان مهاجر افغانستانی در ایران را منعکس کرد. محمدکاظم کاظمی- شاعر افغانستانی در این خصوص گفت: زمینه‌های حمایتی و اخذ مجوز برای فعالیت هنرمندان مهاجر افغانستان در ایران فراهم نیست.

شهرداری مشهد برای حمایت از فرهنگ و هنر دست‌به‌جیب ‌شد

در این ماه، احسان اصولی، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر مشهد از تصویب مصوبه حمایتی ویژه ایام کرونا، با هدف کمک به اقتصاد فعالیت‌های فرهنگی و هنری در سطح شهر خبر داد.

درگذشت استاد رضا افضلی

تیر ماه ۱۳۹۹، رضا افضلی- استاد پیشکسوت شعر خراسان درگذشت و در پی آن جعفر مروارید، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، طی پیامی درگذشت این استاد پیشکسوت خراسانی را تسلیت گفت.

کسب‌وکارهای فرهنگی آسیب‌دیده در کرونا تسهیلات دریافت کردند 

در این ماه بالاخره پس از ماه‌ها از شیوع ویروس کرونا  رئیس گروه طرح و برنامه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی از اعطاء تسهیلات به کسب‌وکارهای فرهنگی آسیب‌دیده در کرونا خبر داد و گفت: کلیه کسب‌وکارهای فرهنگی و هنری استان که در بحران کرونا آسیب دیده‌اند می‌توانند برای دریافت تسهیلات در سامانه «کارا» ثبت‌نام کنند.

سرانجام انتخابات انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی چه شد؟

در این میان ایسنا به بررسی آخرین وضعیت انجمن هنرهای نمایشی استان پرداخت و معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: انجمن هنرهای نمایشی طی جلسه‌ای «کریم جشنی» را به عنوان رئیس انجمن معرفی و به ما اعلام کردند.

تشییع پیکر حاج سید محمدحسن طباطبایی در حرم مطهر رضوی 

در پایان تیر ماه ۱۳۹۹، حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمد حسن طباطبایی شیرازی، استاد اخلاق، از اساتید با سابقه حوزه‌های علمیه مشهد و مدیر مدرسه علمیه الحجه(ع) مشهد، در سن ۷۳ سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکر او در حرم مطهر رضوی تشییع شد.

راه‌اندازی اولین سینما خودرو در «کوه پارک» مشهد 

در میانه تابستان ۱۳۹۹ و در زمانه‌ای که کرونا سینماها را به تعطیلی کشانده بود، رئیس سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد از راه‌اندازی اولین سینما خودرو در «کوه پارک» مشهد خبر داد.

آغاز رویداد ملی جایزه ادبی مشهد

همچنین در این ماه معاون فرهنگی و هنری سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد از آغاز نخستین رویداد ملی جایزه ادبی مشهد در سه بخش شعر، داستان و روایت‌نگاری در سطح ملی خبر داد.

مراسم امام حسین(ع) باشکوه‌تر از سال‌های گذشته برگزار شد 

برگزاری مراسم ایام محرم و صفر در میانه شیوع ویروس کرونا در کشور یکی از دغدغه‌های سال ۱۳۹۹ بود که ایسنا نیز به آن پرداخت. علی زمانیان شاعر و ذاکر اهل‌البیت در این خصوص به ایسنا گفت: با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجالس روضه را پرشورتر از همیشه برگزار می‌کنیم و این موضوع صمیمیت را از هیئت‌های مذهبی نخواهد گرفت. همچنین مهدی اکبری، مداح و ذاکر اهل‌البیت به ایسنا گفت: برخلاف تصوری که وجود داشت مبنی بر اینکه مردم از ترس بیماری کرونا از روضه‌های امام حسین(ع) فاصله خواهند گرفت، مراسم امسال باشکوه‌تر از سال‌های گذشته برگزار شد.

راه‌اندازی کتابخانه مجازی در فرهنگ‌سرای ترافیک مشهد 

کرونا بازار کتاب و کتابخوانی را نیز متحول کرد و شهریور ماه این سال بود که معاون فرهنگی و هنری سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد از راه‌اندازی کتابخانه مجازی برای اولین بار در فرهنگ‌سرای ترافیک مشهد خبر داد.

ترمیم ضریح‌پوش حرم مطهر رضوی

در این میان ایسنا در گفت‌وگو با یک پیشکسوت صنایع دستی به بررسی مراحل ترمیم و ویژگی‌های ضریح‌پوش در دوره قاجار که بر ضریح فولادی (ضریح سوم) موجود در موزه آستان قدس رضوی نصب شده است پرداخت.

وداع با خسرو خوبان

۱۷ مهر ماه بود که پس که با اعلام رسمی درگذشت محمدرضا شجریان، استاد آواز ایران، ایران در شوک فرو رفت. با اعلام خبر درگذشت محمدرضا شجریان اخبار ضدونقیضی از دفن استاد در مشهد منتشر شد. در این خصوص جعفر مروارید، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی به ایسنا گفت: در رابطه با نحوه پیاده‌سازی مقدمات انتقال پیکر استاد شجریان به مشهد و تدفین  ایشان در حال هماهنگی با تهران هستیم. همچنین ساعتی بعد محمدرضا کلائی، شهردار مشهد طی پیامی که در صفحه اینستاگرامی خود منتشر کرد، تایید کرد مراسم تدفین مرحوم استاد شجریان در مشهد و مدفن آن مرحوم در توس خواهد بود.

با این حال روز و ساعت دقیق برگزاری مراسم تدفین استاد شجریان نیز بسیار بحث برانگیز شد و در این خصوص یکی از اعضاء شورای اسلامی شهر مشهد در آن میانه به ایسنا گفت: ساعت دقیق تدفین استاد شجریان اعلام نشده و در حال بررسی است.

تجمع مردم در مراسم تدفین استاد محمدرضا شجریان در شرایطی که کرونا در حال اوج‌گیری در کشور بود یکی از دغدغه‌های مسئولان بهداشتی استان بود و در آن میانه مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد اعلام کرد که حفظ جان و سلامتی مردم در مراسم تشییع پیکر استاد شجریان مسئله مهمی است که حتما باید به آن توجه داشت.

با این حال مراسم تشییع مرحوم استاد شجریان که قرار بود ۱۸ مهرماه در آرامگاه فردوسی برگزار شود به جهت هماهنگی با خانواده وی که هنوز به مشهد نرسیده بودند، یک روز به تعویق افتاد.

سرانجام در ۱۹ مهرماه مراسم تدفین و خاکسپاری محمدرضا شجریان در آرامگاه فردوسی برگزار شد. ایسنا در ابتداء گزارش لحظه به لحظه این مراسم نوشت: به مشهد بازگشت، برای همیشه؛ در توس و در جوار آرامگاه فردوسی بزرگ و اخوان ثالث به خاک سپرده شد تا از این خاک و از این سرزمین، شعله‌های آوازش گرمابخش جان‌هایی باشد که سال‌ها تشنه «فریاد»ش بودند؛ حالا سه خورشید در یک خاک به هم پیوند خواهند خورد.

با پایان مراسم، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: مراسم خاکسپاری استاد شجریان با حضور خانواده استاد، مسئولان، هنرمندان فرهیخته و مردم علاقه‌مند با شکوه تمام برگزار شد.

ماجرای تخریب مسجد هفت‌درب

تخریب مسجد «هفت درب» در نزدیکی حرم مطهر رضوی توسط شهرداری مشهد یکی از ماجراهای خبرساز مشهد در این ماه بود. شهردار منطقه ثامن مشهد در این خصوص با بیان اینکه معوض مسجد هفت‌درب قبل از تخریب آن ساخته شده است گفت: توافقات شهرداری منطقه ثامن با اداره اوقاف خراسان رضوی در خصوص مسجد هفت درب به قوت خود باقی است. با این حال دادستان مرکز خراسان رضوی در مورد پیگیری مسائل مربوط به تخریب مسجد هفت درب دستور ویژه صادر کرد.

درگذشت جمیله سادات کراماتی 

پیکر جمیله سادات کراماتی، شاعر مشهدی که، ۲۴ مهرماه، پس از ماه‌ها درگیری با بیماری سرطان فوت شد، صبح ۲۵ مهرماه در قطعه هنرمندان بهشت رضا(ع) آرام گرفت.

ثبت ملی ۶ جلد قرآن نفیس خراسان رضوی 

در آبان ماه ۹۹، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: ۶ جلد قرآن نفیس از مجموعه‌ قرآن‌های خطی مجموعه تاریخی مزار شیخ احمد جام در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

جان پدر کجاستی…

حمله تروریستی به دانشگاه کابل از جمله حوادثی بود که هنرمندان خراسانی یکصدا به محکومیت آن پرداختند. در این خصوص محمدکاظم کاظمی، شاعر افغانستانی مقیم مشهد گفت: با توجه به اینکه مقدمات انتشار کتاب که محتوا، گردآورنده و ناشر است فراهم شده، اگر مشکلی پیش نیاید کتاب شعر جان پدر کجاستی که در خصوص اشعار سروده شده حادثه تروریستی دانشگاه کابل است، به زودی منتشر خواهد شد.

درگذشت احمد حلوی 

احمد حلوی، هنرمند پیشکسوت تئاتر و سینمای مشهد، صبح ۴ آذر ۱۳۹۹ به دلیل ابتلا به بیماری کرونا درگذشت.

مرثیه سرایی شاعران در پی ترور شهید فخری زاده 

حادثه تروریستی به شهادت رساندن محسن فخری‌زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع، از جمله حوادثی بود که شاعران به آن واکنش نشان دادند. در این میان ایسنا در خبری اعلام کرد که تعدادی از شاعران کشور ضمن محکوم کردن این عملیات تروریستی، با انتشار اشعار خود در رابطه با شهید فخری‌زاده، نسبت به شهادت وی واکنش نشان دادند و ناراحتی خود را ابراز کردند.

برگزاری سی‌امین جشنواره تئاتر خراسان رضوی 

سی‌امین جشنواره تئاتر خراسان رضوی در شرایط کرونایی برگزار شد و نمایش «ریبوت» به نویسندگی و کارگردانی امیرحسین آژیر از مشهد و نمایش «ملودی‌های شهرزاد مدرنیته» به نویسندگی و کارگردانی مصطفی لعلیان از سبزوار به عنوان برگزیدگان سی‌امین جشنواره تئاتر خراسان رضوی معرفی و به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر راه یافتند.

برگزاری اولین کنفرانس جهانی خوشنویسی کشورهای جاده ابریشم در مشهد 

در دی ماه ۱۳۹۹ اولین نمایشگاه و کنفرانس جهانی خوشنویسی کشورهای مسیر جاده ابریشم و ۱۵ کشور دیگر تحت عنوان «رقص قلم» در شهر مشهد برگزار ‌شد.

تشکیل فرهنگسرای گفت‌وگو در مشهد 

همچنین در این ماه معاون فرهنگی و هنری سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد گفت: با هدف بسط فرهنگ گفت‌وگو در شهر مشهد، نهادی دائمی برای این امر مقدس ذیل عنوان «فرهنگسرای گفت‌وگو» ایجاد خواهد شد.

نگارخانه‌های شهرداری مشهد رایگان در اختیار هنرمندان قرار می‌گیرد 

بهمن ماه این سال بود که در آستانه یکسالگی کرونا رئیس شورای اسلامی شهر مشهد گفت: شهرداری مشهد با تاکیدات شورای شهر و در راستای رویکرد حمایتی که نسبت به هنرمندان مشهدی داریم، آمادگی دارد ظرفیت‌های متعلق به خود اعم از نگارخانه‌ها و گالری‌ها را رایگان در اختیار هنرمندان قرار دهد تا آثار خود را در معرض فروش و بازدید دیگران قرار دهند.

برگزاری جشنواره فیلم فجر زیر سایه کرونا

همزمان با دهه فجر هجدهمین جشنواره فیلم فجر مشهد زیر سایه کرونا برگزار شد؛ جشنی که کرونا کم‌فروغش کرد. همچنین مدیر دفتر انجمن سینمای جوانان خراسان رضوی از اکران ۱۲ فیلم کوتاه طی سه روز در سومین دوره جشن سیمرغ سینمای خراسان رضوی و در حاشیه برگزاری جشنواره فیلم فجر خبر داد.

گذرگاه‌های فرهنگ و هنر مشهد ایجاد می‌شود 

در بهمن ماه ۹۹ اعلام شد که بر اساس توافق اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و شهرداری مشهد، گذرگاه‌های فرهنگ و هنر مشهد در محل بازار کتاب گلستان و میدان شهدا ایجاد خواهد شد.

ماجرای کسالت عثمان محمدپرست

در آخرین ماه این سال پر فراز و نشیب، عثمان محمدپرست، استاد پیشکسوت دوتارنواز خراسانی نیز در بستر بیماری قرار گرفت. در این میان پزشک معالج استاد عثمان محمدپرست در شهرستان خواف به ایسنا گفت: وضعیت استاد عثمان محمدپرست پایدار بوده و با قطع خون‌ریزی معده به مشهد منتقل شده‌اند. خوشبختانه پس از چند روز درمان حال استاد بهبود یافت و برادرزاده و داماد پیشکسوت دوتار نواز خراسان به ایسنا گفت: استاد عثمان محمدپرست از بیمارستان مرخص شدند و به خواف بازگشتند.

احمد فخر درگذشت 

در آخرین ماه سال نیز غم و اندوه از فرهنگ خراسان دست نکشید و احمد فخر صباحی -بازیگر پیشکسوت سینما و تئاتر- در پی خونریزی مغزی درگذشت.

تعطیلی سینمای ۵۱ ساله مشهد

همچنین در این ماه ایسنا از تعطیلی سینما قدس مشهد خبر داد و اعلام کرد که سینما قدس مشهد پس از ۵۱ سال فعالیت به پایان راه خود رسیده است و با تعطیلی همیشگی سینمایی جدید جایگزین آن خواهد شد.

معاون هنری اداره ‌کل ارشاد اسلامی خراسان رضوی استعفا کرد

سال ۱۳۹۹ نیز با یک استعفا در آخرین روز به پایان رسید و معاون امور هنری و سینمایی اداره ‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی به دلیل تشدید ناراحتی قلبی از سمت خود استعفا کرد.

انتهای پیام

منبع:ایسنا